I. Ôn lại khái niệm lực
Câu C1 trang 20 VBT Vật Lí 8:
Lời giải:
Nam châm hút sắt làm cho sắt gắn với xe chuyển động nhanh lên. Như vậy lực có tác dụng làm thay đổi vận tốc của chuyển động (nhanh dần về phía nam châm).
- Quả bóng đập vào vợt làm bóng và vợt cùng bị biến dạng. Như vậy lực có tác dụng làm vật bị biến dạng.
Kết luận: Lực có thể làm biến dạng, thay đổi chuyển động của vật.
II. Biểu diễn lực
- Lực là một đại lượng vectơ
Đặc điểm của đại lượng vectơ gồm:
- Phương, chiều trùng với phương, chiều của lực.
- Độ dài biểu thị độ lớn của vectơ.
- Tóm tắt cách biểu diễn vectơ lực F→
Lực là một đại lượng vectơ được biểu diễn bằng một mũi tên có:
- Gốc là điểm đặt của lực.
- Phương, chiều trùng với phương, chiều của lực.
- Độ dài biểu thị cường độ của lực theo tỉ xích cho trước.
- Kí hiệu của vectơ lực: F→
- Kí hiệu của cường độ lực: F.
III. Vận dụng
Câu C2 trang 20-21 VBT Vật Lí 8:
Lời giải:
Biểu diễn những lực sau đây bằng vectơ lực:
- Trọng lực của một vật có khối lượng 5kg (tỉ xích 0,5 cm ứng với 10N).
C3 trang 21 VBT Vật Lí 8: Diễn tả bằng lời các yếu tố của các lực vẽ ở hình 4.4 SGK:
Lời giải:
Lực F1→: Phương thẳng đứng, chiều từ dưới lên trên, độ lớn 20N.
Lực F2→: Phương nằm ngang, chiều từ trái sang phải, độ lớn 30N.
Lực F3→: Phương hợp với phương nằm ngang một góc 30o, chiều xiên lên từ trái sang phải, độ lớn 30N.
Ghi nhớ:
Lực là một đại lượng vectơ được biểu diễn bằng một mũi tên có:
- Gốc là điểm đặt của lực.
- Phương, chiều trùng với phương, chiều của lực.
- Độ dài biểu thị cường độ của lực theo tỉ xích cho trước.
Bài tập
Bài 4.1 trang 22 VBT Vật Lí 8:
Khi chỉ có một lực tác dụng lên vật thì vận tốc của vật sẽ như thế nào? Hãy chọn câu trả lời đúng nhất.
A. Vận tốc không thay đổi.
B. Vận tốc tăng dần.
C. Vận tốc giảm dần.
D. Có thể tăng dần và cũng có thể giảm dần.
Lời giải:
Chọn D.
Nếu lực tác dụng lên vật là lực kéo thì sẽ làm cho vận tốc của vật tăng dần, nhưng nếu là lực cản thì sẽ làm cho vận tốc của vật giảm dần.
Bài 4.2 trang 22 VBT Vật Lí 8:
Lời giải:
Ví dụ về lực làm tăng vận tốc: Một chiếc xe đang đổ dốc, nếu không có lực hãm thì lực hút của Trái Đất sẽ làm tăng vận tốc của xe.
Ví dụ về lực làm giảm vận tốc: Xe đang chuyển động trên đoạn đường ngang, nếu không có lực tác động nữa, lực cản của không khí sẽ làm giảm tốc độ xe.
Bài 4.3 trang 22 VBT Vật Lí 8:
Lời giải:
Khi thả vật rơi, do sức hút của Trái Đất, vận tốc của vật tăng.
Khi quả bóng lăn vào bãi cát, do lực cản của cát nên vận tốc của bóng bị giảm.
Bài 4.4 trang 22-23 VBT Vật Lí 8:
Lời giải:
a)
Vật chịu tác dụng của hai lực: lực kéo Fk có phương nằm ngang, chiều từ trái sang phải, độ lớn 250N. Lực cản Fc có phương nằm ngang, chiều từ phải sang trái, độ lớn 150N.
b)
Vật chịu tác dụng của hai lực: trọng lực P có phương thẳng đứng, chiều từ trên xuống dưới, độ lớn 200N. Lực kéo Fk nghiêng một góc 30o với phương nằm ngang, chiều hướng lên trên, độ lớn 300N.
Bài 4.5 trang 23 VBT Vật Lí 8:
Lời giải:
a) Trọng lực của một vật là 1500N (tỉ lệ xích tùy chọn).
- Lực kéo của một xà lan là 2000N theo phương ngang, chiều từ trái sang phải, tỉ xích ứng với 500N.
Bài 4a trang 23-24 VBT Vật Lí 8:
Một bóng đèn có khối lượng 1kg được treo bởi hai sợi dây gắn vào hai bờ tường. Biết sức căng của mỗi sợi dây bằng 10N, góc hợp bởi phương của hai sợi dây bằng 120o (H.4.1). Hãy biểu diễn các lực tác dụng đèn. Chọn tỉ xích 10N ứng với 1cm.
Lời giải:
Đèn chịu tác dụng của 3 lực:
- Lực T1: Gốc là điểm O, phương nằm trùng với sợi dây OA, chiều từ O đến A và có độ lớn 10N.
- Lực T2: Gốc là điểm O, phương tạo với lực T1 góc 120o trùng với sợi dây OB, chiều từ O đến B và có độ lớn 10N.
- Trọng lực P: Gốc là điểm O, phương thẳng đứng, chiều từ trên xuống dưới và có độ lớn P = 10.m = 10.1 = 10N.
Bài 4b trang 24 VBT Vật Lí 8:
Một vật có trọng lượng bằng 30N đặt trên một mặt nằm ngang. Lực kéo vật theo phương nằm ngang có cường độ bằng 40N. Lực cản lên vật có cường độ bằng nửa cường độ lực kéo. Hãy biểu diễn các lực tác dụng lên vật bằng vectơ. Chọn tỉ xích 10N ứng với 1cm.
Lời giải:
Vật chịu tác dụng của 3 lực:
- Lực kéo Fk: Gốc là điểm O, phương nằm ngang, chiều sang phải và có độ lớn 40N.
- Lực cản Fc: Gốc là điểm O, phương nằm ngang, chiều sang trái và có độ lớn 20N.
- Trọng lực P: Gốc là điểm O, phương thẳng đứng, chiều từ trên xuống dưới và có độ lớn P = 30N.